ΤΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ

Ήταν απογευματάκι, και μόλις έφεγγε το φως από τη Δύση, όταν ο Ιωάννης Καποδίστριας έμπαινε στα ανάκτορα της Αγίας Πετρούπολης. Θα είχε μία ιδιαίτερη συζήτηση με τον τσάρο Αλέξανδρο, μακριά από πρωτόκολλα, πρακτικά και επισημότητες….

- «Νομίζω ότι ξέρω τι θέλεις Ιωάννη, αυτή σου η εμμονή για το Ανατολικό ζήτημα… έτσι δεν είναι;»

- «Μεγαλειότατε, δεν θέλω να γίνομαι κουραστικός, αλλά όλα αυτά τα χρόνια έχετε πιστεύω καταλάβει ότι εξυπηρετώ τα συμφέροντά σας με τον καλύτερο τρόπο, και από όσο γνωρίζετε το χαρακτήρα μου, εάν έχω κάτι να πω, θα το πω, όποιες και αν είναι οι συνέπειες….. Έχω την υποχρέωση λοιπόν να σας πω ότι πρέπει να ξεκινήσουμε επανάσταση κάτω στην Ελλάδα, τώρα, αυτή τη στιγμή ….»

Ο Τσάρος σηκώθηκε απότομα, πάντα αυτή η λέξη επανάσταση του έφερνε μία αποστροφή και μία αντίδραση…. ήταν βλέπετε Μονάρχης και η Ευρώπη μόλις έβγαινε από το κυκλώνα της Γαλλικής Επανάστασης…..

- «Επανάσταση! Μα τι λες Ιωάννη, ακόμα δεν έχουν κρυώσει τα εκατομμύρια πτώματα που μας έσπειρε ο Βοναπάρτης, μόλις τελειώσαμε μαζί του πια….. Επανάσταση! Να σηκώνονται τα πόδια για να χτυπήσουν το κεφάλι! Από το Θεό έχουν την εξουσία οι Βασιλείς και έρχεται αυτός ο όχλος και κόβει τα κεφάλια τους και λέει θέλει ελευθερία και ισότητα και ψωμί…. – Όχι δεν γίνονται αυτά τα πράγματα, υπάρχει μία τάξη πραγμάτων, άλλοι πάνω και άλλοι κάτω, Ο Θεός στον Ουρανό, Ο βασιλιάς επάνω στη Γη και ο λαός κάτω, και έτσι υπάρχει ασφάλεια, τάξη, προκοπή…. Δεν θέλω να ακούω καν αυτή τη λέξη!»

Ο διπλωμάτης Ιωάννης έσκυψε το κεφάλι τάχα υποταγμένα, αλλά μέσα του κουλουριαζόταν σαν τη λέαινα έτοιμη για την επίθεσή της, όχι δεν φοβόταν τον Τσάρο, τον γνώριζε καλά και ήξερε ότι και ο Τσάρος τον εμπιστευόταν απόλυτα, και τον χρειαζόταν, γιατί ο Καποδίστριας ήξερε να διαβάζει τις προθέσεις πίσω από τα λόγια των άλλων και να βλέπει μακριά…. Πολύ μακριά. Περισσότερο από ευγένεια του έδειξε υποταγή. Ήρθε για να καταφέρει κάτι και ήξερε ότι θα τα κατάφερνε…. Με ήρεμη φωνή συνέχισε….

 

«Είδαμε λοιπόν τι δύναμη έχει μία επανάσταση….. στο χέρι μας είναι να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη δύναμη προς όφελος μας, για τη καταστροφή αυτών που στέκονται εμπόδιο μας… η δυναστεία που μπορούμε να χτυπήσουμε έτσι είναι η Οθωμανική. Η επανάσταση είναι το καλύτερο όπλο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, μετά το στρατό και το στόλο σας….. ένα όπλο που μας κοστίζει ελάχιστα και μπορεί να μας αποδώσει τα μέγιστα. Το σχέδιο μου είναι απλό: Ξεσπάει μία επανάσταση στα Βαλκάνια, την οποία υποκινούμε εμείς, γίνονται σφαγές φυσικά και η Ρωσία ως προστάτης των Χριστιανών επιτίθεται στην Οθωμανική αυτοκρατορία, καταλύοντας την….»

- «Μα τι λες Ιωάννη, εδώ με δική μου πρωτοβουλία κάναμε την Ιερή συμμαχία που σκοπό έχει να καταλύσει κάθε επανάσταση και να αφήσει τους θρόνους να συνεχίσουν να υφίστανται ως έχουν…. και μου λες να υποκινήσουμε επανάσταση; Πως θα καταλύσουμε εμείς τη συμφωνία που είχαμε τη πρωτοβουλία να κάνουμε;»

- «Μεγαλειότατε, οι συμφωνίες γίνονται ακριβώς για να καταλύονται, όταν αυτό επιβάλλουν τα εθνικά συμφέροντα μας, και αυτή τη στιγμή ακριβώς οι άλλες δυνάμεις προχωράνε εις βάρος μας. Οι Άγγλοι και οι Γάλλοι κάνουν αποικίες σε όλο τον κόσμο και θέλουν να μείνει ο Τούρκος στη θέση του για να είναι προμαχώνας για εσάς. Οι Γερμανοί εισχωρούν στα Βαλκάνια, με μία σιωπηρή συμμαχία προσεγγίζουν το Τούρκο ώστε να τον χρησιμοποιούν και να τον έχουν σύμμαχο, και να ξέρετε, κάποια στιγμή εσάς θέλουν να χτυπήσουν, να με θυμηθείτε.»

- «Ιωάννη, το ξέρεις ότι σε σέβομαι και σε εμπιστεύομαι πολύ περισσότερο από όλους τους Ρώσους διπλωμάτες μου, το ξέρω ότι κοιτάς μακριά, αλλά μου ζητάς πολλά, μου ζητάς να φέρω τα πάνω – κάτω στα Βαλκάνια, και μαζί με αυτό στην Ευρώπη…. Οι Τούρκοι είναι αιώνες στα Βαλκάνια, και οι λαοί σκλαβωμένοι….. πώς θα ξεκινήσουν επανάσταση; Θα χάσουν, είναι βέβαιο…. Ότι έγινε το 1770 με τη γιαγιά μου την Αικατερίνη, δεν το ξεχνώ, είπε, στους Έλληνες αξίζει να ζουν σκλαβωμένοι….  Και εμείς…. Εκατομμύρια χαθήκαν στους πολέμους, θέλουμε κάποια χρόνια να συνέλθουμε….. δεν ξέρω….. δεν μπορώ να αναλάβω την ευθύνη να κάνω αυτό το πράγμα….»

Για τον Ιωάννη, είχε φτάσει η κρίσιμη στιγμή: Ή τώρα ή ποτέ!

«Μεγαλειότατε, δεν είναι στο χέρι σας να αναλάβετε ή όχι την ευθύνη της επανάστασης, την έχετε ήδη! Ήδη από το 1472 μαζί με τη Ζωή- Σοφία Παλαιολόγου ήρθαν οι τελευταίοι Ρωμαίοι αξιωματούχοι από την Κωνσταντινούπολη και σας πρόσφεραν τον τίτλο του Καίσαρα και τον δεχτήκατε, και έτσι ο ηγεμόνας της Ρωσίας λέγεται Τσάρος! Η σημαία σας είναι κίτρινη με Θυρεό τον δικέφαλο αετό, έχετε τα δικαιώματα του τελευταίου αυτοκράτορα και μαζί με αυτά και την υποχρέωση ότι οι σκλαβωμένοι λαοί των Βαλκανίων είναι οι δικοί σας λαοί, εάν δεν μπορείτε να το κάνετε εσείς τότε ποιος μπορεί; Εάν δεν έχετε εσείς την υποχρέωση να ελευθερώσετε τους λαούς τότε ποιος την έχει; Κάθε Τσάρος από τον Ιβάν και μετά είναι υποχρεωμένος να κάνει ότι μπορεί για να πάρει πίσω αυτά που του ανήκουν, και τα Βαλκάνια είναι δικαιωματικά δικά σας!»

- Ο Τσάρος έσκυψε από το βάρος αυτής της κληρονομιάς που είχε…. Πόσο θα ήθελε να συνέχιζε να είναι ένα αγόρι που, απλά φλέρταρε, πήγαινε για κυνήγι και γλεντούσε μέχρι τελικής πτώσεως με τους φίλους του… Αλλά δεν γινόταν αυτό…. Ήταν ο Τσάρος βλέπετε, ένα αγόρι που αναγκάστηκε να προσαρμοστεί στο ότι από τις αποφάσεις του εξαρτιόνταν εκατομμύρια…. Δεν την άντεχε αυτή την ευθύνη, του έτρωγε τα σωθικά του…. καμία μα καμία απόφαση δεν ήταν εύκολη, πάντα κάποιους θα δυσαρεστούσε και κάποιους θα ευχαριστούσε…. Θα ήθελε να αποφύγει αυτό το βάρος της ευθύνης, αλλά δυστυχώς ο Ιωάννης είχε δίκαιο…. Ο Τσάρος όφειλε να βοηθήσει τους Χριστιανούς των Βαλκανίων ….

Με βαριά φωνή είπε στον Ιωάννη Καποδίστρια: «Κάνε αυτό που λες, ας ξεκινήσεις την επανάσταση, πάρε χρήματα, κάνε ότι νομίζεις, αλλά δεν σου ξεκαθαρίζω το τι θα κάνει η Ρωσία μετά. Θα δούμε πρώτα εάν οι Έλληνες είναι ικανοί μόνοι τους να ξεκινήσουν την επανάσταση, θα δούμε εάν μπορέσουν να μονιάσουν και να πολεμήσουν τον Τούρκο, θα δούμε εάν αντέξουν στις επιθέσεις του Σουλτάνου, θα δούμε εάν αντισταθούν στις υποσχέσεις των Πασάδων να προσκυνήσουν…. Ξέρεις δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι οι Έλληνες αξίζουν την ελευθερία τους…»

- «Οι Έλληνες είναι ένας ξεχωριστός λαός Μεγαλειότατε… έχουν βαριά, ένδοξη ιστορία και θα πολεμήσουν μέχρις εσχάτων για την ελευθερία τους, μπορεί να γεννήθηκαν ραγιάδες, αλλά μέσα τους συνεχίζει να ζει ο Λεωνίδας έτοιμος να πεθάνει στις Θερμοπύλες, μπορεί να υποτάχτηκαν στα στίφη των Τούρκων, αλλά μην ξεχνάτε, η Κωνσταντινούπολη άντεξε 1.000 χρόνια περισσότερα από τη Ρώμη….. μπορεί να έκαναν ότι μπορούσαν οι Τούρκοι και οι Δυτικοί για να ξεχάσουν οι Έλληνες αυτό που είναι, αλλά οι Έλληνες δεν είναι απλά ένας λαός…. Είναι η κοιτίδα του Ευρωπαϊκού πολιτισμού, από τα χρόνια του Περικλή έως και του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου… είναι η κοιτίδα της Δημοκρατίας, είναι ένας λαός άξιος να κερδίσει την ελευθερία του….. Θα το δείτε! Θα το διαπιστώσετε ο ίδιος!»

- «Και κάτι άλλο Ιωάννη…. Καταλαβαίνεις ότι δεν μπορεί να ανακατευτεί το όνομά μου, ούτε και το δικό σου σε αυτή την ιστορία, δεν μπορώ να επιτρέψω σε καμία περίπτωση να εκτεθώ και να φανώ ανακόλουθος σε αυτά που λέω, υπογράφω και σε αυτά που τελικά κάνω…..  Αυτή η συζήτηση ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΠΟΤΕ! Όσοι αιώνες και να περάσουν, ποτέ μα ποτέ δεν θα αποκαλυφθεί ο ρόλος ο δικός μου και της Ρωσίας στην επανάσταση των Ελλήνων….»

- «Έχω έτοιμο το σχέδιο της Επανάστασης Μεγαλειότατε…. Το δούλευα από τότε που σπούδαζα στην Ιταλία….. Την σπίθα της επανάστασης θα ανάψει μία εταιρία, μία εταιρία φίλων, η φιλική εταιρία, που απολύτως συνωμοτικά θα δουλέψει για το Μεγάλο σκοπό…. Εγώ θα κινώ τα νήματα της Φιλικής Εταιρίας, αυτό είναι το έργο της ζωής μου, δεν θα αποκαλυφθεί ποτέ μα ποτέ στους αμύητους ποιος θα είναι ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρίας… Η Αόρατη Αρχή θα ονομάζεται… Και το αποτύπωμα μου σε αυτήν δεν θα γίνει ποτέ μα ποτέ ορατό…. Ή θα νικήσουμε ή θα πεθάνουμε εμείς οι Έλληνες για αυτό το σκοπό!»

- «Σε θαυμάζω Ιωάννη! Μου θυμίζεις αυτούς τους Αρχαίους Έλληνες που το όνομά τους έμεινε για πάντα στην Ιστορία…. Εάν τελικά ελευθερωθείτε εσείς οι Έλληνες, σίγουρα η Ελλάδα θα σου οφείλει πολλά……»

- «Δυστυχώς Μεγαλειότατε οι σπουδαίοι Έλληνες γνώριζαν πάντα τον εξοστρακισμό και την αγνωμοσύνη από τους πατριώτες τους…. Δεν με πειράζει όμως αυτό, ας γίνει ότι είναι να γίνει!»…………

……..

Λίγο καιρό αργότερα διηγείται ο Εμμανουήλ Ξάνθος:

«Και αποφασίσαμε να κάνουμε την επίσημη σφραγίδα της Αρχής της Φιλικής Εταιρίας….

Στη μέση θα είχε το Σταυρό, σύμβολο των Χριστιανών, το Ε για την Ελλάδα και το 16 για το 1816. Στη περιφέρεια αυτής μπήκαν τα βαπτιστικά ονόματα των 9 πρώτων τη τάξη Αρχηγών δηλαδή του Αθανάσιου Τσακάλωφ, Νικόλαου Σκουφά, Νικόλαου Γαλάτη, Αντώνιου Κομιζόπουλου, Άνθιμου Γαζή, Αθανάσιου Σέκερη, Παναγιώτη Αναγνωστόπουλου, και Εμμανουήλ Ξάνθου άρα 4 Άλφα, 2 Νι, 1 Πι, 1 Έψιλον….. Στην κορυφή της σφραγίδας ετέθη το βαπτιστικό της Αοράτου Αρχής που ουδέποτε αλλού κατονομάζεται…..»

(το αποτύπωμα του Ιωάννη)…..     

(Μυθιστορηματική αφήγηση εμπνευσμένη από http://www.oakke.gr/na452/filiki_452.htm)